Pierwsza sesja u psychologa to moment, który u wielu osób budzi niepewność, a czasem i lęk. Jeśli nigdy wcześniej nie byłaś na konsultacji psychologicznej, możesz zastanawiać się, jak będzie wyglądać rozmowa, co wypada powiedzieć, a czego nie, jakie pytania zada psycholog i czy można się do tej rozmowy jakoś przygotować. Czy psycholog oznacza to samo co psychoterapeuta? Możesz też zastanawiać się, czy wystarczy Ci jedno spotkanie, czy będziesz musiała chodzić na terapię kilka lat, jak pokazują to na amerykańskich filmach. Tego typu obawy są zupełnie naturalne i powszechne. W końcu idziesz do osoby, której nie znasz i chcesz rozmawiać o sprawach, które są dla Ciebie trudne, a czasem wstydliwe. Warto wiedzieć, czego można się spodziewać, aby zredukować ten stres i podejść do spotkania z psychologiem z większym spokojem.
Psycholog a psychoterapeuta – różnice
Psycholog to osoba, która ukończyła studia psychologiczne i najczęściej zajmuje się diagnozowaniem i wsparciem psychologicznym zarówno w bieżących trudnościach, jak i w zrozumieniu głębszych problemów, które mogą wpływać na Twoje samopoczucie. Jeśli zmagasz się z takimi trudnościami jak lęk, obniżony nastrój, stres, poczucie wypalenia, problemy w relacjach lub brak pewności siebie, psycholog pomoże Ci nie tylko złagodzić te objawy, ale też zrozumieć ich przyczyny.
Jeśli psycholog ma dodatkowe wykształcenie z psychoterapii, czyli ukończoną co najmniej 4-letnią szkołę psychoterapeutyczną lub jest po 2 roku szkolenia, jest uprawniony do prowadzenia terapii. Psychoterapeuta może pracować w różnych nurtach terapeutycznych, takich jak psychoterapia poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna, humanistyczna czy systemowa, które różnią się podejściem do problemów i metodami pracy. Każdy z tych nurtów ma swoje specyficzne techniki. Jeśli znasz swoje preferencje w tym względzie albo masz już doświadczenie z terapią, warto zapytać, jaką metodą pracuje specjalista i czego możesz się spodziewać na kolejnych spotkaniach. Pierwsze spotkanie u obu specjalistów wygląda tak samo i jest konsultacją wstępną do dalszej pracy.
Jak wygląda pierwsza konsultacja?
Pierwsza sesja to zazwyczaj konsultacja wstępna – czas, aby się poznać, zrozumieć Twoje potrzeby i oczekiwania. Psycholog najczęściej rozpoczyna spotkanie od prostego pytania: „Co Cię skłoniło do wizyty?”. Możesz odpowiedzieć dokładnie tak, jak czujesz – mówić o wszystkim, co Cię martwi, co sprawia, że czujesz się przeciążona, zestresowana czy zagubiona. Psycholog jest tu po to, by wysłuchać i pomóc, a nie oceniać. Możesz otwarcie powiedzieć, że jesteś zdenerwowana lub niepewna – wiele osób zaczyna właśnie w ten sposób. Często już na samym początku pada pytanie o to, czy miałaś wcześniej jakieś doświadczenia z psychoterapią lub wsparciem psychologicznym. Psycholog chce się dowiedzieć, co skłoniło Cię do tej wizyty i jakie masz oczekiwania.
Jakie pytania zadaje psycholog?
Psycholog zadaje pytania, które pomagają mu lepiej zrozumieć Twoją sytuację. Może zapytać o Twoją sytuację życiową, relacje z bliskimi, codzienną rutynę, stosunek do używek, przeszłe doświadczenia czy wydarzenia, które mogły mieć wpływ na Twoje samopoczucie. Pojawiają się też pytania o objawy, takie jak np. problemy ze snem czy symptomy z ciała. Będziesz mogła opowiadać swoją historię we własnym tempie, a jeśli coś jest dla Ciebie trudne, możesz to zasygnalizować i wrócić do tego później.
Czy muszę odpowiedzieć na każde pytanie?
Wszystko, co czujesz i myślisz, jest w gabinecie psychologicznym traktowane z szacunkiem i bez oceniania. Możesz mówić o czym chcesz – o problemach, nadziejach, obawach, a także o tym, że wcale nie jesteś pewna, czego dokładnie potrzebujesz. Często ludzie mają obawy, że będą musieli natychmiast mówić o rzeczach bardzo osobistych czy bolesnych, ale to Ty decydujesz, ile chcesz powiedzieć i w jakim tempie. Możesz na przykład wspomnieć tylko ogólnie o swoich trudnościach, a psycholog stopniowo poprowadzi rozmowę w sposób, który pozwoli Ci poczuć się bardziej komfortowo i otworzyć się na własnych warunkach. W gabinecie obowiązuje zasada pełnej poufności – to miejsce, w którym możesz czuć się bezpiecznie, wiedząc, że Twoje słowa nie wyjdą poza te cztery ściany.
Czy psycholog może powiedzieć komuś o tym, co ode mnie usłyszał?
Psychologa obowiązuje tajemnica zawodowa, co oznacza, że wszystko, o czym mówisz na sesji, pozostaje między Wami. Żadne informacje nie mogą być przekazane rodzinie, znajomym, pracodawcy ani żadnym innym osobom trzecim. Nawet fakt, że korzystasz z jego pomocy, jest objęty tajemnicą. W szczególnych przypadkach psycholog może udostępnić informacje jedynie za Twoją zgodą lub w sytuacjach wymaganych prawem – takich jak zagrożenie życia. Psycholog korzystający z pomocy superwizora (doświadczonego specjalisty, z którym omawia swoją pracę, aby zapewnić jej wysoką jakość i skuteczność) w czasie superwizji może omawiać także Twój przypadek. Wtedy jednak Twoje dane osobowe i wszelkie szczegóły, które mogłyby Cię zidentyfikować, pozostają anonimowe. Superwizor również jest związany tajemnicą zawodową, więc możesz być pewna, że wszystkie informacje są chronione.
Dodatkowo, w ramach przepisów RODO, psycholog ma obowiązek odpowiedniego zabezpieczenia dokumentacji oraz przechowywania jej w sposób niedostępny dla osób trzecich. Możesz więc czuć się spokojnie, wiedząc, że Twoja prywatność jest szanowana i chroniona na każdym etapie terapii.
Jak się przygotować do pierwszej konsultacji?
Pierwsza sesja nie wymaga wielu przygotowań. Zastanów się, co skłoniło Cię do podjęcia tego kroku i co sprawia, że chcesz skorzystać z pomocy psychologa. Możesz spisać sobie pytania, które chciałabyś zadać, szczególnie jeśli masz jakieś konkretne obawy. Nie musisz jednak mieć pełnego planu rozmowy – często to, co najważniejsze, pojawia się naturalnie podczas sesji.
Jak długo trwa terapia?
Długość terapii zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju trudności z jakimi się zgłaszasz, Twoich potrzeb w aktualnym momencie życia i tego, jak głębokiej pracy wymaga Twój problem. Nie musisz obawiać się więc, że jak bohaterzy amerykańskich filmów będziesz chodzić na psychoterapię kilka lat. To, co znamy z filmów Woody Allena to psychoanaliza, nastawiona na dogłębne poznanie siebie, a nie rozwiązanie problemu tu i teraz, i to zajmuje kilka lat. Realnie rzecz biorąc, czasem kilka spotkań wystarczy, by przynieść wyraźną ulgę i pomóc zrozumieć, w jaki sposób radzić sobie z daną trudnością. Choć prawdą jest, że w przypadku bardziej złożonych problemów, takich jak długotrwałe stany depresyjne, lęki, trudności w relacjach, terapia może trwać kilka miesięcy lub nawet lat. Możesz zapytać psychologa po pierwszych konsultacjach, jak widzi Twoją sytuację i jaki czas terapii wydaje mu się najodpowiedniejszy.
Czy muszę zdecydować się na terapię od razu?
Pierwsza wizyta to czas na poznanie się – nie musisz podejmować natychmiastowych decyzji. Możesz umówić się na kolejne konsultacje, aby upewnić się, że dobrze czujesz się w kontakcie z tym specjalistą i zastanowić się, czy jest to osoba, z którą chcesz pracować. Terapia to proces, który wymaga zaangażowania z Twojej strony i pełnego zaufania do terapeuty, dlatego do Ciebie należy decyzja, czy chcesz go kontynuować i ile czasu jesteś gotowa na to poświęcić.
Na koniec warto pamiętać, że pierwsza wizyta to początek drogi. To moment, który może przynieść ulgę już samym faktem, że ktoś Cię wysłucha i zrozumie bez oceniania. Rozpoczęcie terapii może być ważnym krokiem ku lepszemu samopoczuciu, większej świadomości siebie i rozwiązaniu swojego problemu długoterminowo.